I
Zgodnie z art. 95 Ustawy Zasadniczej (Grundgesetz)[1] w zakresie sądownictwa powszechnego, administracyjnego, finansowego, pracy i socjalnego Federacja tworzy jako najwyższe trybunały: Trybunał Federalny, Federalny Sąd Administracyjny, Federalny Trybunał Finansowy, Federalny Sąd Pracy i Federalny Sąd Socjalny. O powołaniu sędziów tych trybunałów decyduje właściwy dla danej dziedziny minister federalny wspólnie z Komisją Wyboru Sędziów, która składa się z krajowych ministrów właściwych dla danej dziedziny oraz, w równej liczbie, z członków, których wybiera Parlament Federalny (Bundestag). Skład Komisji Wyboru Sędziów określa ustawa o wyborach sędziów (Richterwahlgesetz[2]). Aktualnie, w związku z tym że w Niemczech funkcjonuje szesnaście krajów związkowych, Komisja liczy trzydziestu dwóch członków.
II
W Bundestagu XIX kadencji (2017-2021) zgodnie z art. 5 ustawy o wyborach sędziów kandydatów na członków Komisji Wyboru Sędziów w Niemczech przedstawiły frakcje parlamentarne, wg metody d’Hondta. Zgodnie z tą metodą CDU/CSU wskazała sześciu członków, SPD czterech, AfD i FDP po dwóch, a Die Linke i Bündnis 90/Die Grünen po jednym. Analizująca podkreśla, że chodzi o Bundestag XIX kadencji. Po ostatnich wyborach, przeprowadzonych w dniu 26 września 2021 r. skład polityczny Bundestagu jest inny, inaczej zatem będą wyglądały proporcje grup kandydatów wskazywanych przez frakcje parlamentarne. Wyboru nowego składu komisji nie należy się spodziewać szybko, nastąpi to zapewne w ciągu kilkunastu tygodni po ukonstytuowaniu się Bundestagu XX kadencji.
III
W bieżącej, tj. XIX, kadencji Bundestagu CDU/CSU wskazała następujących członków: Mathias Middelberg, Stephan Harbarth, Ansgar Heveling, Ingo Wellenreuther, Elisabeth Winkelmeier-Becker, Michael Frieser, a jako zastępców członków: Jan-Marco Luczak, Wilfried Oellers, Mechthild Heil, Thomas Heilmann, Sebastian Steineke, Volker Ullrich. SPD CDU/CSU wskazała następujących członków: Eva Högl, Sonja Amalie Steffen, Burkhard Lischka, Johannes Fechner, a jako zastępców członków: Matthias Miersch, Marianne Schieder, Esther Dilcher, Dirk Wiese. AfD wskazała następujących członków: Jens Maier, Stephan Brandner, a jako zastępców członków: Fabian Jacobi, Tobias Matthias Peterka. FDP wskazała następujących członków: Stefan Ruppert, Jürgen Martens, a jako zastępców członków: Stephan Thomae, Otto Fricke. Lewica wskazała następującego członka: Friedrich Straetmanns, a jako zastępcę członka: Amira Mohamed Ali. Zieloni wskazali następującego członka: Canan Bayram, a jako zastępcę członka: Katja Keul.
IV
Analizująca wskazuje, że innym bytem prawnym jest Komisja ds. Wyborów Sędziów Federalnego Sądu Konstytucyjnego (art. 6 ust. 2 ustawy o Federalnym Sądzie Konstytucyjnym[3]). Sędziów Federalnego Sądu Konstytucyjnego wybiera Bundestag. Sędziowie są wybierani na wniosek Komisji ds. Wyborów Sędziów Federalnego Sądu Konstytucyjnego, bez przeprowadzenia debaty nad kandydaturą, w głosowaniu tajnym. Sędziego wybiera się większością 2/3 oddanych głosów, co najmniej większością głosów członków Bundestagu.
Również i w tym wypadku w Bundestagu przeprowadza się głosowanie, które, odzwierciedlając polityczny skład izby, stanowi podstawę rozdziału mandatów członków Komisji ds. Wyborów Sędziów Federalnego Sądu Konstytucyjnego między poszczególne frakcje zgodnie z metodą d’Hondta. W Bundestagu XIX kadencji do Komisji ds. Wyborów Sędziów Federalnego Sądu Konstytucyjnego CDU/CSU wskazała pięciu członków, SPD trzech, zaś AfD, FDP, Lewica i Zieloni po jednym członku. Frakcje wskazały również zastępców członków Komisji – w tym przypadku liczba niektórych wskazań jest większa.
CDU/CSU wskazała następujących członków: Volker Kauder, Alexander Dobrindt, Michael Grosse-Brömer, Stephan Harbarth, Elisabeth Winkelmeier-Becker, a jako zastępców członków: Ansgar Heveling, Thomas Heilmann, Michael Frieser, Mathias Middelberg, Sebastian Steineke, Stefan Müller. SPD wskazała następujących członków: Andrea Nahles, Carsten Schneider, Eva Högl, a jako zastępców członków: Thomas Oppermann, Sonja Amalie Steffen, Dr. Johannes Fechner. AfD wskazała następującego członka: Roman Johannes Reusch, a jako zastępców: Stephan Brandner, Fabian Jacobi. FDP wskazała następującego członka: Stefan Ruppert, a jako zastępców: Marco Buschmann, Otto Fricke, Stephan Thomae, Dr. Jürgen Martens, Dr. Florian Toncar, Katharina Kloke, Katrin Helling-Plahr, Roman Müller-Böhm, Ulla Ihnen, Judith Skudelny, Dr. Wieland Schinnenburg. Lewica wskazała następującego członka: Niema Movassat, a jako zastępców: Gökay Akbulut, Amira Mohamed Ali, Friedrich Straetmanns. Zieloni wskazali następującego członka: Britta Haßelmann, a jako zastępców: Konstantin von Notz oraz Katja Keul.
Procedura wskazania kandydatów na sędziów Federalnego Sądu Konstytucyjnego wygląda w ten sposób, że najstarszy członek komisji wyborczej bezzwłocznie zwołuje członków Komisji, z zachowaniem tygodniowego okresu wypowiedzenia, i przewodniczy zebraniu, które trwa do czasu rozstrzygnięcia propozycji dotyczących wszystkich sędziów, którzy mają zostać wybrani. Członkowie Komisji są obowiązani do zachowania w tajemnicy wszelkich okoliczności natury osobistej wobec kandydatów na sędziów, o których dowiedzieli się podczas pracy w Komisji, a także dyskusji i głosowania. Propozycja wyboru sędziego Federalnego Sądu Konstytucyjnego jest przyjmowana co najmniej ośmioma głosami członków komitetu wyborczego[4].
[1] Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland, veröffentlichten bereinigten Fassung, das zuletzt durch Artikel 1 u. 2 Satz 2 des Gesetzes vom 29. September 2020 (BGBl., I s. 2048) geändert worden ist.
[2] Richterwahlgesetz das zuletzt durch Artikel 133 der Verordnung vom 31. August 2015 (BGBl. I, s. 1474).
[3] Bundesverfassungsgerichtsgesetz in der Fassung der Bekanntmachung vom 11. August 1993 –Bundesverfassungsgerichtsgesetz (BGBl. I, s. 1473).
[4] Art. 6 ustawy o Federalnym Sądzie Konstytucyjnym: Bundesverfassungsgerichtsgesetz in der Fassung der Bekanntmachung vom 11. August 1993 –Bundesverfassungsgerichtsgesetz (BGBl. I, s. 1473).
