Coroczny raport Unii Europejskiej na temat praworządności w państwach członkowskich tradycyjnie, bo już po raz trzeci, formułuje ogólne, jeśli nie ogólnikowe zastrzeżenia pod adresem Polski, wskazując na m.in. na „obawy co do stanu praworządności i demokracji”, „niebezpieczeństwa dla rule of law”, czy „ryzyko naruszenia praworządności” itp. Branymi pod uwagę kryteriami są w tym przypadku : 1) sądownictwo, 2) sytuacja mediów; 3) poziom korupcji i 4) reformy ustawowe i konstytucyjne. Ocena UE nie jest bynajmniej jednym zestawieniem państw pod względem stopnia praworządności (jest natomiast jednym który nie tworzy właściwego rankingu, tylko formułuje oceny, które w żaden sposób nie układają się w skalę przestrzegania praworządności).
Warto wskazać na dwa inne właściwe rankingi, mianowicie ranking Banku Światowego oraz ranking World Justice Project. Pierwszy z nich, z danymi za rok 2021, uwzględnia znacznie więcej kryteriów aniżeli Unia Europejska. Bierze on pod uwagę takie części składowe jak np.: 1) skuteczność rządu; 2) walka z korupcją; 3) jakość prawodawstwa; 4) odpowiedzialność rządzących; 5) stabilność polityczna; 6) transparentność procedur; 7) prawa i wolności obywatelskie; 8) konkurencyjność. W swoim najnowszym rankingu Bank Światowy ocenił Polskę powyżej takich państw unijnych jak np. Grecja, Chorwacja, Rumunia, Włochy czy Bułgaria. Przy okazji warto też nadmienić, że w rankingu tym, Polska miała prawie dwukrotnie lepszy wynik niż Włochy! Warto też dodać, że zupełnie inaczej niż UE Bank Światowy definiuje praworządność, uznając że jest ona „odzwierciedleniem postrzegania prawa, zaufania obywateli i podmiotów prywatnych do istniejących zasad społecznych, przestrzegania ich w praktyce, w szczególności w zakresie jakości egzekwowania umów, praw własności, działania policji i sądów, a także bezpieczeństwa jednostki biorąc pod uwagę prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa i stosowania przemocy”, podczas gdy UE za praworządność uznaje stan, w którym „wszystkie władze publiczne działają pod kontrolą niezawisłych sądów”.
Z kolei w rankingu World Justice Project za 2022 r. na 140 ocenianych państw Polska uplasowała się na 36 pozycji, tuż za Słowacją i Włochami, wyprzedzając takie państwa unijne jak Rumunia (38 pozycja), Grecja (44), Chorwacja (47), Bułgaria (60), Węgry (73). Dodać wypada, że również i w tym rankingu brano pod uwagę znacznie więcej kryteriów, takich jak np. kontrolę rządu, brak korupcji, funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego, respektowanie podstawowych praw jednostki, porządek i bezpieczeństwo publiczne, skuteczność egzekwowania przepisów oraz sądownictwo w sprawach cywilnych i sądownictwo w sprawach karnych. Oba wskazane rankingi są zdecydowanie bardziej klarowne i posługują się większą liczbą kryteriów, bardziej miarodajnych aniżeli doroczna ocena Unii Europejskiej. Warto wspomnieć, że ostateczny wynik jest tu sumą wszystkich ocen cząstkowych, natomiast osobny ranking jest prowadzony w obrębie każdego z kryteriów. Pośród szczegółowych rankingów najlepszy wynik osiągnęła Polska w kategorii „bezpieczeństwo i porządek publiczny” plasując się na 24 miejscu na świecie i wyprzedzając takie państwa UE jak Holandia (25 pozycja), Litwa (26), Chorwacja (29), Rumunia (32), Hiszpania (34), Belgia (35), Cypr (38), Francja (44), Portugalia (46), Bułgaria (51), Włochy (61) i Grecja (74). Także w kategorii „egzekwowalności prawa” Polska osiągnęła dobry wynik, zajmując 31 miejsce, wyprzedzając Włochy (32), Portugalię (39), Maltę (44), Rumunię (45), Chorwację (49), Grecję (51), Bułgarię (59). Z kolei w obrębie kategorii „sprawiedliwość karnosądowa” Polska wyprzedziła takie państwa unijne jak Portugalia, Słowenia, Rumienia, Grecja, Chorwacja, Węgry i Bułgaria, zajmując 37 pozycję w rankingu. Zaznaczyć jednak przede wszystkim trzeba, że w obu dziś najbardziej znanych rankingach praworządności, tj. rankingu Banku Światowego i rankingu World Justice Project Polska wypadała zdecydowanie korzystniej niż to wynika z narracji prowadzonej w Unii Europejskiej. Systematycznie plasuje się przed takimi państwami członkowskimi jak Grecja, Chorwacja, Bułgaria czy Rumunia, a w wielu szczegółowych obszarach wyprzedza też Włochy czy Portugalię, a nawet Holandię. To potwierdza tylko, że praworządność w Unii Europejskiej stała się stricte politycznym narzędziem wykorzystywanym przez polityczno-instytucjonalną większość w stosunku do mniejszości.
Z rankingu World Justice Project wynika niezbicie, że Polska jest liderem jeśli idzie o zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa i porządku publicznego, deklasując wiele innych, pozornie bardziej praworządnych państw, jak Holandię, Włochy, Hiszpanię czy Włochy.
