Na kanwie prowadzonej kampanii wyborczej w związku z tegorocznymi wyborami do Parlamentu Europejskiego, jedynej instytucji unijnej wybieralnej w demokratycznych, powszechnych i bezpośrednich wyborach, amerykański instytut badań opinii publicznej Pew Research Center przeprowadził sondaż, z którego wynika, że średnio 63% dorosłych w dziewięciu państwach członkowskich pozytywnie ocenia Unię Europejską. Ponadto w dwóch badanych państwach niebędących członkami UE, tj. w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii większość respondentów również pozytywnie ocenia tę organizację. Jednak w trzecim badanym państwie spoza UE, Turcji, postawy są dużo bardziej podzielone i przeważają opinie krytyczne (46% przychylnych, 50% nieprzychylnych).
Wśród objętych badaniem państw członkowskich opinie na temat UE są najbardziej pozytywne w Polsce i Szwecji, gdzie około trzy czwarte pytanych ma pozytywną opinię na temat UE. W Niemczech, na Węgrzech, we Włoszech, w Holandii i Hiszpanii co najmniej sześciu na dziesięciu dorosłych pozytywnie ocenia UE. Poglądy bardziej umiarkowane występują we Francji i Grecji. W tej ostatnie, przeważają opinie negatywne, ponieważ 53% dorosłych ma negatywną opinię o UE.
Pew Research Center zaznacza, że opinie o UE osiągnęły rekordowy poziom w wielu krajach członkowskich w 2022 r. po inwazji Rosji na Ukrainę. Wtedy to obywatele państw członkowskich najbardziej popierali UE i dostrzegali jej zalety. Centrum zauważa, że już w 2023 r. widać było spadek zaufania do UE i wzrost ocen negatywnych. Na przykład w 2021 r. 63% Niemców pozytywnie oceniało UE. Rok później, po wybuchu wojny, rekordowa liczba, bo aż 78% Niemców wyraziło pozytywną opinię na temat UE, ale w 2023 r. odsetek ten spadł do 71%, zaś w najnowszym badaniu już tylko 63%.
Jeśli chodzi o Polskę to badanie Pew Research Center zauważa, że nastąpił największy spadek przychylnych poglądów na temat UE od 2023 r., chociaż opinie w naszym kraju pozostają nadal zasadniczo pozytywne. Zdecydowana większość Polaków, bo 88% pozytywnie oceniło UE w 2023 r., ale w tym roku odsetek ten spadł już do 76%(spadek aż o 12%!). Amerykańska sondażowania zauważa, że spadek polskiej przychylności do UE nastąpił w wyniku zarówno zdarzeń zewnętrznych (krytycznie ocenianych polityk UE – vide Zielony Ład), jak i wydarzeń wewnętrznych (protesty rolników).
Jeśli chodzi o Turcję, to Pew Research Center zaznacza, że choć nadal dominują przeciwnicy UE, to jednak systematycznie rośnie pozytywna ocena UE w tym kraju. Z raportu wynika, że w Turcji – która od 1987 r. zabiega o członkostwo w UE – oceny są najwyższe od 2004 r., kiedy Pew Research Center zaczęło w ogóle zadawać to pytanie. Obecnie 46% dorosłych Turków twierdzi, że pozytywnie ocenia UE. Kiedy ostatnio pytaliśmy o to w 2019 r., odpowiedziało tak tylko 34% respondentów. Chociaż poglądy na temat UE w Turcji są nadal podzielone, a same negocjacje zostały zawieszone w 2018 r., to jednak nadal 56% dorosłych Turków przynajmniej w pewnym stopniu opowiada się za członkostwem swojego kraju w tej organizacji. To o 16 punktów procentowych więcej niż ostatni raz, gdy zadawaliśmy to pytanie w 2017 r. Być może nie jest zaskoczeniem, że Turcy pozytywnie oceniający UE częściej niż ci, którzy mają o niej negatywną opinię, opowiadają się za przystąpieniem swojego kraju do organizacji (77 % wobec 38%). Co ciekawe, choć jednym pytaniu aż 56% pytanych opowiada się za udziałem Ankary w UE, to z odpowiedzi na inne pytanie wynika, że krytycy UE stanowią równo 50% pytanych.
Podobnie jak w przypadku kilku innych objętych badaniem państw europejskich, w 2022 r. w Wielkiej Brytanii poglądy na temat UE osiągnęły rekordowy poziom po inwazji Rosji na Ukrainę. Przychylną opinię o tej organizacji miało wówczas 68% Brytyjczyków, a w 2023 r. odsetek ten pozostał na stosunkowo niezmienionym poziomie i wyniósł 66%. Dziś już znacznie mniejsza większość dorosłych Brytyjczyków (58%) ma pozytywną opinię o UE.
W Stanach Zjednoczonych poglądy na temat UE pozostają dość stabilne od 2020 r. – co roku co najmniej sześciu Amerykanów wyraża pozytywną opinię o tej organizacji. Przed 2020 rokiem ankiety w USA były przeprowadzane telefonicznie, więc wyników nie można bezpośrednio porównywać. Jednakże na przestrzeni czasu poglądy Amerykanów na temat UE pozostały zasadniczo przychylne.
W najnowszym badaniu pytano także Amerykanów o globalny wpływ UE w ostatnich latach. Połowa dorosłych Amerykanów twierdzi, że jego wpływ na świat pozostaje mniej więcej taki sam, 28% twierdzi, że jest słabszy, a 17% twierdzi, że staje się silniejszy. Poglądy Amerykanów na ten temat różnią się w zależności od partii. Republikanie i niezależni o poglądach republikańskich częściej niż Demokraci i osoby o poglądach Demokratycznych twierdzą, że globalny wpływ UE słabnie (33% w porównaniu z 25%).
W wielu badanych krajach – zarówno w UE, jak i poza nią – osoby umieszczające się po ideologicznej lewicy znacznie częściej niż ich odpowiednicy z prawicy mają przychylną opinię o organizacji. Te różnice ideologiczne często sięgają 20 punktów lub więcej. Jedynie Grecja stanowi wyjątek od tej prawidłowości. Tutaj 56% zwolenników ideologicznej prawicy pozytywnie ocenia UE w porównaniu z 31% lewicy.
Podobnie jak w poprzednich badaniach, zwolennicy prawicowych partii populistycznych w wielu państwach europejskich rzadziej mają przychylną opinię o UE. Na przykład w Niemczech zwolennicy Alternatywy dla Niemiec (AfD) są o 42 punkty mniej skłonni niż pozostali Niemcy do przychylnego postrzegania UE. Podobny schemat panuje we Francji, na Węgrzech, w Holandii, Polsce, Szwecji i Wielkiej Brytanii, jeśli chodzi o prawicowe partie populistyczne w tych państwach.
W niektórych państwach poglądy na temat UE różnią się także w zależności od wieku i wykształcenia. Młodsi dorośli i osoby z wyższym poziomem wykształcenia zazwyczaj postrzegają organizację bardziej przychylnie niż osoby starsze i osoby z niższym wykształceniem i to niezależnie od państwa członkowskiego.
Pełna wersja raportu jest dostępna na stronie: https://www.pewresearch.org/short-reads/2024/06/03/ratings-of-the-eu-remain-broadly-positive-in-member-countries-but-have-gone-down-slightly-since-2022/
