1) Pierwszoplanowym kontekstem działań Polski w zakresie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa podczas sprawowania przez Polskę prezydencji w Radzie UE pozostanie agresywna polityka Rosji, w tym zwłaszcza atak na Ukrainę i przeciwstawianie się jej przez UE. Wyrażać się to będzie we wsparciu politycznym, militarnym i ekonomicznym dla Ukrainy, utrzymaniu obecnej polityki wobec Rosji i Białorusi oraz wzmacnianiu bezpieczeństwa i odporności UE:

  • Polska będzie kontynuować polityczne wsparcie dla Ukrainy, w tym poświęci szczególną uwagę integracji europejskiej Ukrainy, powiązaniu procesu jej akcesji z odbudową pokonfliktową i stabilizacją całego obszaru wschodniego; będzie także promować wsparcie w ramach instrumentów Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Prezydencja Polski w Radzie powinna zostać wykorzystana do intensyfikacji zabiegów na rzecz zapewnienia uczestnictwa Polski w międzynarodowych działaniach koordynujących odbudowę Ukrainy.
  • Celem polskiej prezydencji będzie także dalsze rozwijanie polityki sankcyjnej UE wobec Rosji i Białorusi oraz walka z obchodzeniem sankcji. Polska będzie kontynuować prowadzenie intensywnych prac w ramach projektowania i implementacji sankcji wobec Rosji i Białorusi. Dodatkowo niezbędne będzie ich uszczelnienie i przeciwdziałanie ich obchodzeniu przez państwa trzecie. Kluczową kwestią związaną z rozwijaniem polityki sankcyjnej będą prace nad jak najbardziej efektywnym wykorzystaniem na rzecz Ukrainy nadzwyczajnych dochodów z zamrożonych aktywów Rosyjskiego Banku Centralnego, a docelowo przyjęcie rozwiązania pozwalającego na pełne wykorzystanie zamrożonych państwowych aktywów Rosji poprzez ich konfiskatę.
  • Polska będzie również podejmowała działania dotyczące poniesienia przez Rosję odpowiedzialności prawnej za agresję wobec Ukrainy.
  • Celem Polski będzie także realizacja innych działań dotyczących polityki wschodniej UE, w tym poprzez kontynuację polityki „no business as usual” z Rosją oraz Białorusią, walkę z rosyjską dezinformacją, wsparcie dla społeczeństwa obywatelskiego w obu krajach oraz utrzymanie polityki przeciwdziałania wybieraniu Rosji i Białorusi do organów i agend organizacji międzynarodowych.

Polska będzie dążyć do utrzymania priorytetu kwestii wschodnich na agendzie Rady do Spraw Zagranicznych.

2) Prezydencja będzie stymulować dyskusję na temat przyszłości Partnerstwa Wschodniego, zmierzając do jego aktualizacji i ożywienia, m.in. poprzez zapewnienie mu komplementarności wobec procesu rozszerzenia i zarazem silniejsze oddziaływanie na proeuropejskie reformy w krajach, które nie aspirują do UE, oraz większy nacisk na bezpieczeństwo, w tym zwalczanie zagrożeń hybrydowych.

3) Priorytetem polskiego przewodnictwa będzie także wzmacnianie bezpieczeństwa i odporności UE łącznie z działaniami na rzecz stabilizacji unijnego sąsiedztwa oraz wzmacniania partnerstwa euroatlantyckiego. Celem prac w zakresie Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony będzie zwiększanie efektywności współpracy obronnej Europejczyków bez wprowadzania radykalnych modyfikacji do obecnej formuły współpracy obronnej państw członkowskich. Będziemy działać na rzecz :

  • utrzymania wojskowego wsparcia UE dla Ukrainy z Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju (EPF) i w ramach misji wojskowej EUMAM i cywilnej EUAM;
  • doprowadzenia do osiągnięcia tzw. pełnej zdolności operacyjnej zreformowanych sił szybkiego reagowania UE (Rapid Deployment Capability);
  • zwiększania zakresu stosowania zachęt i realizacji na poziomie UE wspólnych inwestycji budujących potencjał obronny Europejczyków, w tym wielostronnych projektów wzmacniających systemy obrony powietrznej
  • wzmacniania rozpoznania i świadomości sytuacyjnej oraz tworzenia mechanizmów wczesnego ostrzegania na nowe zagrożenia.

Chcielibyśmy osiągnąć większe postępy we wdrażaniu:

  • unijnych narzędzi wzmacniania odporności i przeciwdziałania zagrożeniom hybrydowym (także poniżej progu wojny) oraz atakom cybernetycznym i dezinformacji;
  • programów przeciwdziałania obcej ingerencji i manipulacji w środowisku informacyjnym;
  • programów wsparcia mobilności i logistyki wojskowej;
  • projektów rozwoju zdolności wypełniających cele partnerstwa strategicznego UE-NATO (tj. mobilność wojsk czy wzmacnianie odporności infrastruktury krytycznej).

4) Obszarem szczególnego zainteresowania polskiej prezydencji będzie bezpośrednie sąsiedztwo UE. Polska będzie aktywnie zabiegać o utrzymanie wysokiej dynamiki procesu rozszerzenia UE w obu kierunkach: wschodnim i południowym. Celem prezydencji Polski będzie otwarcie pierwszego klastra negocjacyjnego (tzw. Fundamentals) z Ukrainą i Mołdawią. Konieczne będzie monitorowanie działań władz Gruzji. Kontynuowane będą negocjacje z państwami Bałkanów Zachodnich, w tym podejmowane starania o zamykanie poszczególnych rozdziałów negocjacyjnych z Czarnogórą, osiągnięcie postępu w negocjacjach z Albanią i, jeśli będzie to możliwe, z Macedonią Północną. Konieczne będzie zachęcanie Serbii do  proeuropejskiego kursu i do normalizacji stosunków z Kosowem, wspieranie działań na rzecz stabilności politycznej Bośni i Hercegowiny oraz Kosowa. Polska będzie wspierać intensyfikację relacji UE z Turcją, także w kontekście europejskich aspiracji tego kraju.

5) Polska będzie aktywnie wspierać pogłębianie relacji transatlantyckich. Zakładamy zaangażowanie prezydencji w dialog UE-USA na tematy globalne, koordynację działań w odniesieniu do agresji Rosji wobec Ukrainy, prowadzenie dialogu dot. spraw wschodnich, Chin oraz regionu Indo-Pacyfiku i agendy konektywności. Punktem odniesienia prac Rady będzie debata o tzw. otwartej autonomii strategicznej UE, odporności UE oraz współpracy w ramach Partnerstwa na rzecz Globalnej Infrastruktury i inwestycji G7 (G7 Partnership for Global Infrastructure and Investment) poprzez strategię Global Gateway.  W świetle sytuacji geopolitycznej polska prezydencja będzie również kształtować warunki sprzyjające zbliżeniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unią Europejską. Będziemy dążyli do nawiązania współpracy w nowych obszarach, istotnych zwłaszcza z punktu widzenia potrzeb bezpieczeństwa Europy, dbając jednocześnie o utrzymanie jednolitego stanowiska państw członkowskich oraz interes Unii Europejskiej.

W ramach prezydencji Polska będzie wspierać wdrażanie unijnej strategii współpracy w regionie Indo-Pacyfiku, z uwzględnieniem rosnących powiązań z regionem w zakresie szeroko  rozumianego bezpieczeństwa. Polska będzie rozwijać partnerstwa z Afryką, wspierać stosunki z Ameryką Łacińską i Karaibami poprzez zaangażowanie na wysokim szczeblu UE, współpracę z organizacjami subregionalnymi, a także z partnerami strategicznymi i innymi partnerami. Celem Polski niezmiennie pozostaje deeskalacja napięć na Bliskim Wschodzie i przywrócenie stabilności w regionie. Polska prezydencja będzie kontynuować zaangażowanie na rzecz promowania prymatu prawa międzynarodowego, multilateralizmu i poszanowania praw człowieka, działając na rzecz wzmocnienia wpływu UE w ramach systemu wielostronnego. Będzie to dotyczyć m.in. współpracy między UE a Radą Europy, w tym w kontekście prawnej odpowiedzi wspólnoty międzynarodowej na rosyjską agresję oraz wspierania reform w państwach kandydujących. Prezydencja będzie także wspierać tematykę budowania pokoju, w tym udziału kobiet i młodzieży w budowaniu zarówno dobrobytu gospodarczego, jak i trwałego pokoju, oraz wzywać do ochrony ludności cywilnej w konfliktach zbrojnych.

6) W obszarze współpracy rozwojowej i pomocy humanitarnej polska prezydencja koncentrować się będzie wokół priorytetowej kwestii budowania odporności państw i społeczności na pojawiające się kryzysy. Temat ten nawiązuje do dyskusji, przeprowadzonych podczas prezydencji hiszpańskiej, belgijskiej i węgierskiej, na temat wsparcia państw znajdujących się w kontekstach niestabilności (fragility context).

W ramach tematyki budowania odporności prezydencja będzie dążyła do uwypuklenia znaczenia spójności działań, zaangażowania szerokiego grona podmiotów – państwowych i innych (sektora prywatnego, społeczeństwa obywatelskiego) oraz wykorzystywania różnorodnych narzędzi finansowania w celu jak najskuteczniejszego wspierania krajów partnerskich w budowaniu przez nie silnych instytucji i zapewnianiu dobrego rządzenia. Ze względu na wielowymiarowy charakter tej problematyki chcemy, by polska prezydencja poruszyła wybrane aspekty – budowanie silnych instytucji, wzmacnianie systemu opieki zdrowotnej, dostępu do edukacji, systemów zarządzania kryzysowego i wczesnego ostrzegania, pozostawiając inne kwestie kolejnym przewodnictwom (z konsultacji z Danią wiemy, że ich priorytetem będą kwestie klimatyczne).

Ponadto, celem polskiej prezydencji będzie również kontynuacja działań UE w obszarze pogłębienia partnerstw międzynarodowych ułatwiających realizację celów Agendy 2030 i innych zobowiązań międzynarodowych, odbudowa zaufania do UE ze strony krajów partnerskich w oparciu o ramy partnerskiej współpracy wyznaczone przez Umowę z Samoa1. Prezydencja będzie starała się zapewnić zrównoważone podejście pomiędzy wsparciem politycznym i finansowym dla Ukrainy i krajów Partnerstwa Wschodniego, a współpracą UE z pozostałymi krajami rozwijającymi się, zapewniając jednocześnie skuteczną odpowiedź na kryzysy humanitarne (np. na Bliskim Wschodzie). Istotnym wydarzeniem będzie Europejskie Forum Humanitarne, współorganizowane przez polską prezydencję i Komisję Europejską w maju 2024 r.

Podczas prezydencji Polska będzie aktywnie wspierać Przewodniczącego Rady Europejskiej, Wysoką Przedstawiciel Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa i ESDZ, działać w ścisłej koordynacji z Komisją oraz propagować podejście „Drużyna Europa (Team Europe)”.

W ramach spotkań ministerialnych planujemy zorganizowanie w Warszawie nieformalnego spotkania ministrów spraw zagranicznych w formule Gymnich (maj) oraz nieformalnego spotkania ministrów ds. współpracy rozwojowej (luty), a także ponad 30 nieformalnych spotkań niższego szczebla – dyrektorskich i eksperckich.