U podstaw członkostwa państwa w Unii Europejskiej leży przekazanie – określane także jako powierzenie, przyznanie lub transfer – jego kompetencji i ich wykonywania. Współczesna doktryna, w ślad za europejskimi politykami, ewoluuje bowiem od koncepcji „ograniczenia kompetencji” w kierunku „przekazania kompetencji”, co ma wymiar zdecydowanie bardziej pozytywny (C. Mik, Powierzenie Unii Europejskiej władzy przez państwa członkowskie i jego podstawowe konsekwencje prawne, w: Suwerenność i ponadnarodowość a integracja europejska, red. J. Kranz, Warszawa 2006, s. 80-147). Przy czym zakres przedmiotowy przekazanych kompetencji nie ogranicza się obecnie do posiadanych kompetencji, ale polega także na wyposażeniu organów UE w nowe kompetencje, których poszczególne państwa nie posiadały, czego klasycznym przykładem są środki ochrony praw człowieka oraz kompetencje UE w stosunku do państw trzecich. Niezależnie od przyjętej terminologii, ograniczenie czy też przekazanie kompetencji suwerennego państwa dokonywane jest na podstawie umowy międzynarodowej, stąd – zgodnie z typizacją zaproponowaną przez J. Kranza – ma charakter prawny i dobrowolny. Wskazuje on, że kompetencje państwa i ich wykonywanie podlegają ograniczeniom, których źródłem jest konieczność współpracy międzynarodowej. „Ograniczenia mogą być prawne lub faktyczne, legalne lub nielegalne, dobrowolne lub przymusowe” (J. Kranz, Suwerenność państwa i prawo międzynarodowe, w: Spór o suwerenność, red. W. J. Wołpiuk, Warszawa 2001, s. 108-109).

W konstytucjach większości państw-członków Unii Europejskiej nie ma przepisów bezpośrednio regulujących rolę organów państwa w sytuacji członkostwa państwa w organizacji ponadnarodowej jaką jest Unia. Wyjątkiem, dotyczącym możliwości przekazania organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencji organów władzy państwowej w niektórych sprawach, są tzw. klauzule europejskie, które pośrednio oznaczają zgodę państwa na ograniczenie władzy na poziomie krajowym i częściowe jej przekazanie organowi międzyrządowemu i ponadnarodowemu. Treść regulacji konstytucyjnych dotyczących przekazania kompetencji przez państwa członkowskie na rzecz Unii Europejskiej jest jednak zróżnicowana, stąd, w tzw. literaturze przedmiotu, zwraca się uwagę na brak konstytucyjnej przychylności wobec Unii Europejskiej oraz opcji integracyjnej w ustawach zasadniczych (J. Galster, Tzw. opcja integracyjna konstytucji państw członkowskich a przychylność polskiego ustawodawcy konstytucyjnego wobec przystąpienia do Unii Europejskiej, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku a członkostwo Polski w Unii Europejskiej, red. C. Mik, Toruń 1999, s. 135).

Z ograniczeniem kompetencji państwa w sytuacji jego członkostwa w Unii Europejskiej wiąże się m.in. zakres przekazywanych przez nie kompetencji. Współczesny konstytucjonalizm nie posługuje się bowiem pojęciami ograniczenia suwerenności czy kompetencji i ich wykonywania, tylko co najwyżej przekazania (transferu) kompetencji, który nie może być równoznaczny z przekazaniem wszystkich kompetencji w danej dziedzinie, np. stanowienia prawa. Procesy integracyjne sprzyjają rozszerzaniu się zakresu kompetencji wykonywanych na płaszczyźnie unijnej (kosztem państwowej), co znajduje potwierdzenie w Traktacie z Lizbony oraz w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jako przykład można przywołać zasadę pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed krajowym wyinterpretowaną i propagowaną przez ETS, a następnie TSUE. Jak wskazuje K. Wójtowicz, przeciwdziałanie temu zjawisku polega m.in. na określaniu zakresu materii objętych wyłączną kompetencją państw członkowskich (K. Wójtowicz, Suwerenność w procesie integracji europejskiej, w: Spór o suwerenność, red. W. J. Wołpiuk, Warszawa 2001, s. 168-173). W tej kwestii wypowiedział się m.in. polski Trybunał Konstytucyjny, stwierdzając w wyroku z dnia 11 maja 2005 r. (sygn. akt K 18/04, OTK ZU 2005/5A/49), że konstytucyjnie zagwarantowane możliwość przekazania kompetencji w niektórych sprawach oznacza „zakaz przekazania ogółu kompetencji danego organu, przekazania kompetencji w całości spraw w danej dziedzinie, jak i zakaz przekazania kompetencji co do istoty spraw określających gestię danego organu władzy państwowej”.