Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 22 listopada 2023 r. w sprawie propozycji Parlamentu Europejskiego dotyczących zmiany Traktatów[1] w zakresie migracji stanowi w motywie 35, że „wzywa do wprowadzenia wspólnych norm dotyczących wydawania wiz długoterminowych i zezwoleń na pobyt, aby zapobiec sprzedaży obywatelstwa i prawa pobytu i związanym z tym nadużyciom”. Zasygnalizowany tutaj problem jest istotny i faktycznie stanowi aktualne wyzwanie dla Państw Członkowskich Unii Europejskiej. Na chwilę obecną przedmiotowa tematyka jest głównie regulowana przepisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 810/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Wizowy (kodeks wizowy)[2] wydanego na podstawie dawnego art. 62 ust. 2 lit. a) i art. 62 ust. 2 lit. b) ppkt (ii) Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską[3] a dzisiejszego art. 77 ust. 2 lit. a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej[4]. Niemniej jednak, Unii Europejskiej brakuje wyraźnej podstawy prawnej zezwalającej do przyjmowania przepisów w zakresie wspólnych norm dotyczących wydawania wiz długoterminowych i zezwoleń na pobyt. Z tego powodu Parlament Europejski w wyżej wymienionej rezolucji proponuje dodanie nowego akapitu 2a do art. 20 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym „Parlament Europejski i Rada mogą, zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, przyjąć wspólne przepisy zapobiegające sprzedaży paszportów lub innym nadużyciom przy nabywaniu i utracie obywatelstwa Unii przez obywateli państw trzecich, w celu zbliżenia warunków, na jakich to obywatelstwo może zostać nabyte”. Dodatkowo, Parlament Europejski proponuje także dodanie nowej litery da) do art. 77 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym do celów ust. 1 art. 77 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjmują środki dotyczące „wszelkich środków niezbędnych i proporcjonalnych służących zapewnieniu skutecznego monitorowania, zabezpieczenia i efektywnej kontroli zewnętrznych granic Unii Europejskiej, jak również zapewnieniu skutecznych powrotów osób, które nie mają prawa pozostawać na terytorium Unii Europejskiej”. Wydaje się, że tego rodzaju zmiany mają prowadzić do powstania nowej kompetencji Unii Europejskiej polegającej na wprowadzeniu wspólnych norm dotyczących wydawania wiz długoterminowych i zezwoleń na pobyt, co argumentowane jest zapobieganiem sprzedaży obywatelstwa i prawa pobytu i związanym z tym nadużyciom. Choć cel wydaje się szczytny to pamiętać należy, że kreowanie nowych kompetencji UE w takim zakresie będzie mieć wpływ na zmniejszenie zakresu suwerenności Państw Członkowskich Unii Europejskiej, czego ocena bywa nie jednoznaczna i nie zawsze pozytywna.
[1] https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2023-0427_PL.html
[2] Dz.U. L 243 z 15.9.2009, p. 1–58 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
[3] https://oide.sejm.gov.pl/oide/index.php?option=com_content&view=article&id=14436&Itemid=436
[4] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A12016ME%2FTXT