Jak dotąd brakuje wciąż holistycznego opracowania globalnych kosztów polskiej gospodarki w przypadku wdrożenia Fit for 55 (FF55). Z jednej strony jest to spowodowane obszernością FF55, a z drugiej faktem, że sam FF55 jest wciąż w fazie konsultacji i negocjacji.
CAKE wskazywało, że realizacja FF55 będzie wzrost gospodarczy Polski zostanie spowolniony do poziomu 2% r/r w okresie 2015-2050[1]. Jednocześnie koszty inwestycji tylko w sektorze wytwarzania energii w Polsce do 2050 r. to 179-206 mld €, a minimalny koszt EUA dla całego sektora polskiej energetyki przy realizacji FF55 to min. 68,5 mld €[2]. Jednocześnie, przy dwukrotnie niższych niż obecnie cenach EUA, PwC szacowało w październiku 2020 r., że koszt FF55 wyniesie dla Polski od 127 mld € do nawet 136 mld € do 2030 r., czyli ok. 614 mld zł, z czego dla sektora grzewczego byłoby to 21 mld € (~95,5 mld zł), dla sektora budownictwa 36 mld € (~164 mld zł), dla sektora przemysłowego 3 mld € (~14 mld zł), dla sektora transportowego 9 mld € (~41 mld zł) oraz dla sektora energetycznego 67 mld € (~305 mld zł)[3].
Jednocześnie wg BOŚ nakłady na implementacje FF55 w Polsce przekroczą 300 mld € do 2030 r., z czego tylko ok. 20-25% (60-70 mld €) to środki publiczne. Oznacza to, że brakujące 80-75% kosztów dekarbonizacji, czyli ok. 240-230 mld € musi pokryć sektor prywatny[4]. Z kolei analizy McKinsey & Company (MC) z 2020 r. wskazują, że całkowita dekarbonizacja polskiej gospodarki do 2050 r. wiąże się z kosztem 380 mld €[5]. Ponadto, aby zrealizować FF55, Polska musi zwiększać swoje wydatki inwestycyjne średnio min. o 13 mld € rocznie, z czego prawie połowę tych dodatkowych inwestycji należy przeprowadzić do 2035 r. Oznacza to, że dodatkowe nakłady inwestycyjne kształtują się w zależności od okresu na poziomie ok. 1-2% PKB Polski i 10-12% wartości bieżących rocznych inwestycji w gospodarkę Polski. Taki znaczący wzrost inwestycji pozwoliłby Polsce dorównać średniej UE, wynoszącej ok. 21-22% PKB[6].
Z kolei Instytut Jagielloński (IJ) szacuje, że dostosowanie polskiego miksu energetycznego do wymogów UE zawartych tylko w Europejskim Zielonym Ładzie (czyli jeszcze bez FF55), w okresie do 2040 r., to koszt od 250 mld zł do 400 mld zł, podczas gdy Polityką Energetyczną Polki do 2040 r. (PEP2040), czyli oficjalna rządowa strategia transformacji energetycznej, szacuje koszty od ok. 310 mld zł[7] do mniej więcej 400 mld zł w okresie do 2040 r. Inwestycje zaproponowane w PEP2040 będą miały znaczne przełożenie na polskie PKB, gdyż ich część trafi do rodzimych firm i dlatego właśnie z uwagi na transfer technologii, udział polskich firm w technologiach przyszłości będzie rosnąć. W przypadku miksu zgodnego z PEP2040, w kraju pozostanie 75-80% zainwestowanych środków na transformację energetyczną[8].
Biorąc pod uwagę znaczną rozpiętość szacowanych przez różne ośrodki analityczne kosztów dekarbonizacji polskiej gospodarki do 2030 r. na 136-300 mld €, oraz na ok. 400 mld € w perspektywie do 2050 r., przy jednoczesnych szacunkach źródeł finansowania na poziomie 43-70 mld € (luka na poziomie 92-230 mld €), to realizacja celów FF55 wymaga z całą pewnością uruchomienia nowych instrumentów finansowych, w tym unijnych, państwowych i prywatnych. Należy także zwrócić uwagę, że obecnie dostępne fundusze w Polsce muszą służyć modernizacji całego polskiego sektora energetycznego, a nie tylko OZE, gdyż ich niestabilny charakter wymaga utrzymania dodatkowych stabilnych źródeł energii, które w Polsce są obecnie wyłącznie emisyjne. Stąd tak pilna jest budowa elektrowni atomowych i przystąpienie do zakrojonej na szeroką skalę modernizacji infrastruktury polskich sieci przesyłowych[9].
[1] Pyrka M., Jeszke R., Boratyński J., Tatarewicz I., Witajewski-Baltvilks J., Rabiega W., Wąs A., Kobus P., Lewarski M., Skwierz S., Gorzałczyński A., Tobiasz I., Rosłaniec M., Cygler M., Sekuła M., Krupin V. (2021.06); Polska Net-Zero 2050. Mapa drogowa osiągnięcia wspólnotowych celów polityki klimatycznej dla Polski do 2050 r.; CAKE/KOBIZE/IOŚ-PIB; Warszawa; https://climatecake.ios.edu.pl/wp-content/uploads/2021/07/CAKE _Mapa-drogowa-net-zero-dla-PL.pdf (dostęp: 2022.03.20); s. 100.
[2] Pyrka M., Tobiasz I., Boratyński J., Jeszke R., Mzyk P. (2020.03); Zmiana celów redukcyjnych oraz cen uprawnień do emisji wynikających z komunikatu „Europejski Zielony Ład”; CAKE/KOBIZE/IOŚ-PIB; Warszawa; https://climatecake.ios.edu.pl/wp-content/uploads/2021/07/CAKE_Mapa-drogowa-net-zero-dla-PL.pdf (dostęp: 2022.03.25).
[3] PwC Advisory (2020.10.22); Decarbonisation Scenarios for the Polish Economy; Raport Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej; s. 9.
[4] ISB News (2021.10.25); Prezes BOŚ Banku: Zielona transformacja to koszt ponad 300 mld euro przez 10 lat; 300Gospodarka; https://300gospodarka.pl/news/prezes-bos-banku-zielona-transformacja-to-koszt-ponad-300-mld-euro-przez-10-lat (dostęp: 2022.03.24).
[5] Engel H., Purta M., Speelman E., Szarek G., Pluijm P. van der (2020.06.09); Neutralna emisyjnie Polska 2050; McKinsey & Company; https://www.mckinsey.com/pl/our-insights/carbon-neutral-poland-2050 (dostęp: 2022.03.23); s. 55-56; [za:] Pion Zrównoważonego Rozwoju McKinsey & Company.
[6] Engel H., Purta M., Speelman E., Szarek G., Pluijm P. van der (2020.06.09); Neutralna emisyjnie Polska 2050; McKinsey & Company; https://www.mckinsey.com/pl/our-insights/carbon-neutral-poland-2050 (dostęp: 2022.03.22); s. 56; [za:] CEIC (2020); Poland Investment: % of GDP; Londyn; https://www.ceicdata.com/en.
[7] Lachowicz M., Gacki M., Moskwik K. (2020.07); Paliwa i motory wzrostu gospodarczego. Wpływ cen surowców i produkcji energii na Polskę; Instytut Jagielloński; Warszawa; https://jagiellonski.pl/news/736/ paliwa_i_motory_wzrostu_gospodarczego_wplyw_cen_surowcow_i_produkcji_energii_na_polske_raport (dostęp: 2022.03.21); s. 7, 54.
[8] Ibidem; s. 62-63.
[9] PwC Advisory (2020.10.22); Decarbonisation Scenarios for the Polish Economy; Raport Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej; s. 10.
Autor: Benedykt Mateusz Dzięcielski
