Globalny system to system pod patronatem ONZ, która skupia 193 państwa. W tym miejscu należy przypomnieć, że głównym celem ONZ jest utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą zbiorowych i pokojowych wysiłków, rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami opartych na poszanowaniu zasady równouprawnienia i samostanowienia narodów, rozwiązywanie międzynarodowych problemów na zasadzie współpracy oraz stanowienie ośrodka uzgadniania działań narodów w imię wspólnych celów (art. 1 Karty Narodów Zjednoczonych). Należy podkreślić, ze dorobek ONZ w zakresie prawnego ujęcia cyberprzestrzeni jest szczególny i to z dwóch powodów. Pierwszym jest fakt, że ONZ jako pierwsza organizacja na świecie podjęła kwestię konieczności odniesienia się prawa do rzeczywistości wirtualnej, kreowanej za pomocą komputerów i sieci Internet. Drugim jest, co jasne, zakres oddziaływania prawodawstwa Narodów Zjednoczonych i prestiż jakim to ustawodawstwo się cieszy na całym świecie. 

Chronologicznie pierwszym aktem ONZ, który podjął temat cyberprzestrzeni, w tym cyberbezpieczeństwa była Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 45/121 dotycząca przestępstw związanych z wykorzystaniem komputerów. Została przyjęta 14 grudnia 1990 roku w wyniku obrad VIII Kongresu Narodów Zjednoczonych na temat Zapobiegania Przestępczości i Postępowania z Przestępcami, który miał miejsce od 28 sierpnia do 7 września 1990 roku w Hawanie. Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 45/121 wzywa państwa członkowskie do intensyfikacji wysiłków, skierowanych na skuteczne zwalczanie nadużyć komputerowych, w szczególności przez: a) wprowadzenie odpowiednich zmian do ustawodawstwa karnego materialnego i procesowego, w celu dostosowania istniejących definicji przestępstw oraz przepisów, dotyczących środków przymusu  i dopuszczalności dowodów do ścigania nadużyć komputerowych i pozbawienia ich sprawców nielegalnie uzyskanych korzyści; b) usprawnienie zabezpieczeń systemów komputerowych, uwzględniając przy tym problemy związane z ochroną prywatności oraz praw i wolności obywatelskich; c) podjęcie kroków, mających na celu uwrażliwienie opinii publicznej oraz organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości na znaczenie problemu zapobiegania przestępczości komputerowej; d) organizację szkolenia sędziów i funkcjonariuszy agend rządowych, odpowiedzialnych za zapobieganie, ściganie i sądzenie spraw o przestępstwa gospodarcze, związane z wykorzystaniem komputera; e) wypracowanie, we współpracy z zainteresowanymi organizacjami, kodeksów etyki użytkowników komputerów i nauczenia tych zasad w ramach kształcenia informatyków; f) przyjęcie określonej polityki wobec ofiar przestępstw komputerowych, która byłaby zgodna z Deklaracją ONZ nt. Podstawowych Zasad Sprawiedliwości dla Ofiar Przestępstw i Nadużyć Władzy i obejmowała restytucję nielegalnie uzyskanych korzyści oraz zachęcała ofiary przestępstw komputerowych do składania zawiadomień o tych przestępstwach. Rezolucja nr 45/121 kładzie duży nacisk na kwestie wprowadzenia do krajowych porządków legislacyjnych przepisów penalizujących nadużycia komputerowe.

Inną rezolucją, która podjęła temat cyberbezpieczeństwa jest rezolucja 53/70 z 1998 r. dotycząca przestępczości cybernetycznej, cyberterroryzmu i wojen cybernetycznych zatytułowana „Rozwój w dziedzinie informacji i telekomunikacji w kontekście międzynarodowego bezpieczeństwa”. Rezolucja ta wzywa państwa do informowania Sekretariatu Generalnego ONZ o rezultatach i ocenach obserwacji w następujących zakresach: bezpieczeństwa informacji, określenia standardów bezpieczeństwa i opracowania zasad na poziomie międzynarodowym mających na celu wzmocnienie światowego systemu informacji, telekomunikacji i zwalczania przestępczości oraz terroryzmu.

Ważne znaczenie z punktu widzenia cyberprzestępstw ma też rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 16/2 dotycząca skutecznego zapobiegania i ścigania seksualnego wykorzystania małoletnich. Podejmuje ona temat dziecięcej pornografii również w kontekście przepisów i instrumentów zawartych w Konwencji o cyberprzestępczości. Rezolucja zachęca państwa członkowskie do podjęcia odpowiednich kroków prawnych w prawodawstwie krajowym w celu zapobiegania wykorzystania mass mediów, technologii informacyjnych, w tym Internetu, do seksualnego wykorzystania małoletnich. W tym celu państwa powinny między innymi nawiązać współpracę z dostawcami usług sieciowych, którzy winni informować organy sprawiedliwości o podejrzeniu udostępniania pornografii dziecięcej.

Kolejnym aktem prawnym przyjętym przez ONZ, a podejmującym zagadnienie cyberbezpieczeństwa jest  rezolucji 55/63 w sprawie przeciwdziałania przestępczym nadużyciom technologii informacyjnej. Wzywa ona aby państwa w swoich krajowych porządkach prawnych zapewniały poufność, integralność i dostępność danych i systemów komputerowych, a zarazem penalizowały czyny polegające na zdobyciu do nich nieuprawnionego dostępu.

Kolejną rezolucją jest rezolucja ONZ z 23 stycznia 2002 roku nr 56/121 dotycząca przeciwdziałania przestępnemu nadużywaniu technologii informacyjnych.  Wzywa ona państwa, by przy opracowaniu regulacji krajowych, polityk i praktyk wprowadziły przepisy dotyczące zwalczania przestępstw popełnionych przy użyciu technologii informacyjnych. Rezolucja podkreśla też konieczność współpracy na poziomie międzynarodowym oraz wagę i rolę organizacji międzynarodowych, w tym ONZ, w zwalczaniu i przeciwdziałaniu zjawisku cyberprzestępczości.

W 2003 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję nr 57/239 w sprawie stworzenia globalnej kultury cyberbezpieczeństwa. W rezolucji wskazano, że szybkie zmiany technologiczne znacząco wpływają na władzę państwową, biznes, organizacje i użytkowników sieci. Wobec powyższego podniesiono konieczność promowania kultury bezpieczeństwa posługiwania się sieciami informatycznymi, informowania o incydentach w sieci, zapewniania wolność wypowiedzi i wyrażania poglądów, nieskrępowanego przepływ informacji i komunikacji z odpowiednią ochroną danych osobowych. Ważnym dokumentem ONZ w obszarze cyberprzestrzeni jest też tzw. deklaracja bangkocka, przyjęta na zakończenie XI Kongresu ONZ w sprawie Zapobiegania Przestępczości i Wymiaru Sprawiedliwości Karnej. Deklaracja, w punkcie 16, wskazuje cyberprzestrzeń jako możliwą platformę działań przestępczych oraz wezwała do współpracy w zakresie zwalczania cyberprzestępstw nie tylko o charakterze międzynarodowym, ale także z udziałem tzw. sektora prywatnego.

Kolejnym korkiem w kierunku stworzenia globalnego reżimu cybernetycznego była tzw. deklaracja salwatorska. Była ona zwieńczeniem XII Kongresu Narodów Zjednoczonych na temat Zapobiegania Przestępczości i Wymiaru Sprawiedliwości Karnej, który miał miejsce w kwietniu 2010 r. w Salwadorze. W deklaracji wezwano członków społeczności międzynarodowej do podejmowania wysiłków na rzecz zapobiegania, wykrywania i ścigania wszelkich form cyberprzestępczości. Współpraca ta miałaby polegać na współdziałaniu państw członkowskich, organizacji międzynarodowych oraz sektora prywatnego przez przeprowadzanie szkoleń, udzielanie wsparcia technicznego, wprowadzenie odpowiedniej legislatury w celu zwiększenia i ulepszenia bezpieczeństwa cyberprzestrzeni. Kolejnym postulatem skierowanym do Komisji Zapobiegania Przestępczości i Wymiaru Sprawiedliwości był apel o powołanie pod auspicjami ONZ międzyrządowej grupy ekspertów w celu podjęcia studiów nad problemem przestępczości popełnianej w przestrzeni wirtualnej.

W tym samym, 2010 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję nr 64/211 dotyczącą stworzenia globalnej kultury cyberbezpieczeństwa i zbilansowania wysiłków krajowych w celu ochrony informatycznej i infrastruktury krytycznej. Rezolucja wzywa państwa członkowskie do weryfikacji krajowych przepisów legislacyjnych w zakresie cyberprzestępczości, prywatności, ochrony danych osobowych, podpisów cyfrowych i prawa handlowego, które mogą być nieaktualne lub przestarzałe w wyniku szybkiego rozwoju technologii informacyjnych i komunikacyjnych oraz dostosowanie ich do nowego stanu faktycznego.

Istotne znaczenie z punktu widzenia regulacji globalnych ma też rezolucja Rady Gospodarczej i Społecznej ONZ nr 2004/26 w sprawie międzynarodowej współpracy w celu zapobiegania, dochodzenia, ścigania i karania oszustw, nadużyć i fałszerstwa tożsamości i związanych z tym przestępstw. Zwrócono w niej uwagę, że postęp technologii komunikacyjnych stworzył liczne, nowe możliwości oszustw i nadużyć w sprawach karnych, czyli kradzieży tożsamości czy też prania brudnych pieniędzy. Niebagatelne znaczenie ma też rezolucja Rady Gospodarczej i Społecznej ONZ dotycząca współpracy międzynarodowej w zakresie zapobiegania dochodzenia, ścigania i karania oszustw ekonomicznych i przestępstw związanych
z tożsamością. Rezolucja ta odnosi się nie tylko do tradycyjnej formy przestępstw, ale również do tych związanych z oszustwami i fałszerstwami komputerowymi oraz innych form cyberprzestępczości, która może przyczynić się do popełnienia oszustw gospodarczych, kradzieży tożsamości, prania brudnych pieniędzy czy też innych pokrewnych bezprawnych działań w sieci. Dokument zachęca państwa, które tego jeszcze nie uczyniły, do związania się postanowieniami Konwencji o cyberprzestępczości, ale również wszystkimi innymi międzynarodowymi instrumentami prawnymi, które mogą wspomóc walkę z oszustwami ekonomicznymi oraz przestępstwami związanymi z tożsamością.

Omawiając system regulacji ONZ należy też przywołać konwencję Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, sporządzoną w Wiedniu 11 kwietnia 1980 roku. Konwencja weszła w życie 1 stycznia 1988 roku, a jej stroną jest też Polska. Celem konwencji wyrażonym wyraźnie w art. 2  jest wprowadzenie nowoczesnego, jednolitego i sprawiedliwego systemu międzynarodowej sprzedaży towarów i tym samym wprowadzenie pewności wymiany handlowej i zmniejszenie kosztów transakcyjnych. Konwencja ma zastosowanie do sprzedaży towarów między stronami mającymi siedziby handlowe w różnych państwach . Konwencja wyłącza jej stosowanie w odniesieniu do sprzedaży towarów zakupionych do użytku osobistego, rodzinnego lub do użytku w gospodarstwie domowym oraz w stosunku do sprzedaży w drodze licytacji, egzekucji, sprzedaży energii elektrycznej, okrętów statków oraz udziałów, akcji, papierów wartościowych, tytułów inwestycyjnych i pieniędzy. Konwencji nie stosuje się również do umów o świadczenie usług.

Istotną regulacją w ramach systemu ONZ jest też Konwencja o korzystaniu z komunikacji elektronicznej w kontaktach międzynarodowych z dnia 23 listopada 2005 r., która weszła w życie 1 marca 2013 roku. Konwencja została podpisana przez 20 państw. Na liście państw, które ją podpisały brak jest państw europejskich (w tym również Polski), co jest spowodowane szerokim dorobkiem Unii Europejskiej w zakresie regulowanym omawianą konwencją. Konwencja ma na celu ułatwienie korzystania z komunikacji elektronicznej w handlu międzynarodowym przez zapewnienie, by wymieniane komunikaty i zawierane elektronicznie umowy były ważne i skuteczne, tak jak ich tradycyjne odpowiedniki w formie papierowej. Celami dodatkowymi są harmonizacja przepisów i ułatwienie korzystania z komunikacji elektronicznej w handlu międzynarodowym. Podkreślić należy, że konwencja nie zawiera zbyt wielu przepisów prawa materialnego regulującego kwestię zawierania umów w cyberprzestrzeni oraz praw i obowiązków stron. Większość przepisów ma charakter norm interpretacyjnych.

Facebook
YouTube